Koszty zmienne – czym są?

Każdy przedsiębiorca, który chce skutecznie zarządzać swoim biznesem, powinien rozumieć rolę kosztów zmiennych w kontrolowaniu wydatków i planowaniu strategii operacyjnej. Skrupulatnie prowadzona analiza wydawanych środków pozwala na optymalizację finansów firmy i podejmowanie świadomych decyzji dotyczących jej rozwoju. 

Spis treści

Koszt zmienny – definicja

Koszty zmienne to wydatki, których wysokość zależna jest od stopnia aktywności operacyjnej przedsiębiorstwa. Są dynamicznie – rosną lub maleją, co związane jest z poziomem produkcji, czy też działalności firmy. 

Jakie są rodzaje kosztów zmiennych?

Koszty zmienne nie są jednorodne – można je podzielić na kilka rodzajów. Poszczególne typy zależne są od sposobu, w jaki reagują na zmiany operacyjne. 

  • koszty zmienne proporcjonalne – zmieniają się dokładnie w takim samym stopniu, jak zmienia się poziom działalności. Gdy np. produkcja wzrasta o 20%, a koszty proporcjonalnie wzrastają o analogiczną wartość. 
  • koszty zmienne progresywne, rosną szybciej, niż wzrasta produkcja – mogą być związane ze wzrostem produkcji i np. potrzebą wynajęcia dodatkowych maszyn lub powierzchni magazynowych,
  • degresywne – jednostkowy koszt zmienny zmniejsza się wraz ze wzrostem produkcji, co jest związane z wykorzystaniem zasobów, jak np. niższa cena jednostkowa materiałów przy zakupie hurtowym czy rozłożenie kosztów transportu na większą liczbę wysyłek w jednym kursie,
  • regresywne – koszt spada mimo wzrostu produkcji. Do tego typu sytuacji dochodzi rzadko, zazwyczaj jest to krótkotrwałe zjawisko, które może wynikać np. z dużych promocji, dotacji lub zaawansowanej automatyzacji. 
 

Koszty zmienne – przykłady

Żeby dokładnie zobrazować, czym są wydatki zmienne, należy podać przykłady. Warto nadmienić, że zależne są one od branży. Przeciętne koszty zmienne mogą obejmować:

  • materiały i surowce, 
  • wynagrodzenie akordowe – roboczogodziny, prowizje, 
  • koszty eksploatacji, energii, gazu, 
  • transport i dostawę,
  • marketing. 

Jednocześnie w tych obszarach koszty mogą być też stałe, np. opłaty przesyłowe, utrzymanie linii dostaw mimo braku jej pełnego wykorzystania czy abonamenty na działania marketingowe.

 

Rachunek kosztów zmiennych

Wyliczanie kosztów zmiennych umożliwia precyzyjne monitorowanie tego, jak zmieniają się łączne koszty wytwarzania w zależności od poziomu produkcji. Jest to również ważny element przy ustalaniu marży zysku. Proces ten zaczyna się od szczegółowej analizy wszystkich wydatków, które są bezpośrednio powiązane z produkcją – takich jak zużycie materiałów, energii czy wynagrodzenia osób zaangażowanych w proces wytwórczy. Kolejnym etapem jest przypisanie konkretnej wartości do każdej z tych składowych w przeliczeniu na jedną jednostkę produktu. Tego typu system kalkulacji może dać informację o rentowności produktu. 

Koszty zmienne wzór – jak obliczyć tego typu wydatki?

Podstawowy wzór na obliczenie całkowitych kosztów zmiennych wygląda następująco:

Koszty zmienne = wielkość produkcji x koszt na jednostkę produkcji


Aby z kolei obliczyć jednostkowy koszt zmienny, wystarczy:

Jednostkowy koszt zmienny = suma kosztów zmiennych / liczba wyprodukowanych jednostek

Analiza kosztów zmiennych

Robiąc rachunek kosztów zmiennych, przedsiębiorca może ocenić efektywność produkcji i kontrolować poziom wydatków, a także podejmować w sposób świadomy decyzje inwestycyjne. Analiza kosztów zmiennych jest niezbędna do ustalenia strategii handlowej i opracowania planu rozwoju firmy. Stała kontrola kosztów zmiennych pozwala rozpoznawać najbardziej kosztowne etapy produkcji lub działalności firmy, a także optymalizować koszty operacyjne. 

Dużym błędem młodych przedsiębiorców jest brak systematycznego monitorowania zmiennych i uznanie, że wszystkie wydatki będą stale na tym samym poziomie. Kontrolując koszty zmienne, można lepiej planować budżet przedsiębiorstwa i jest się bardziej przygotowanym na różne scenariusze sprzedaży. Stwarza to także możliwości do tego, by przygotować strategię cenową w oparciu o koszt zmienny jednostkowy. 

Trzeba pamiętać, że zarządzanie kosztami zmiennymi nie jest jednorazowym działaniem, wymaga regularnego zaangażowania i systematycznej aktualizacji danych. Im lepiej osoby zarządzające biznesem znają strukturę wydatków, tym łatwiej im reagować na zmiany rynkowe, negocjować warunki z dostawcami czy podejmować trafne decyzje operacyjne.

 
Range

Range

Agencja marketingowa
Kreatywne Myśli, Analityczne Ruchy.
Sprawdź, co zyskasz z naszą Agencją
Marcin Caban
New Business Manager
poniedziałek–piątek w godz. 9–17
Odpowiadamy w ciągu 24 godzin.
Dane strukturalne LocalBusiness to must have dla firm, które mają sklepy stacjonarne. Według raportu “E-commerce 2020” przygotowanego przez firmę Gemius na zlecenie Izby Gospodarki Elektronicznej 73% klientów w Polsce kupuje online. Z kolei na stronie thinkwithgoogle.com znajdziemy informację, że 53% osób zawsze robi research online przed zakupem. W badaniu “Major Purchase Shopper Study” […]
Jeszcze do niedawna Klienci i Partnerzy znali nas jako Webrange. Obecnie jesteśmy RANGE – nazwa, chociaż podobna, to jednak dużo więcej znaczy i lepiej nas opisuje. Zapraszamy na krótką podróż po rebrandingu, gdzie opowiemy Wam co, jak i dlaczego zrobiliśmy. 3… Rok 2008 przyniósł ze sobą kilka kamieni milowych. Barack Obama został prezydentem USA, przez świat […]
Pozycjonowanie to ogół działań, które wpływają na widoczność strony w wynikach organicznych wyszukiwarki Google i pozyskanie ruchu na nią z tego właśnie źródła. Pozycjonowanie można podzielić na działania on-site, czyli prowadzone bezpośrednio na witrynie, oraz off-site, które prowadzone są poza naszą witryną. W obu przypadkach ważny element strategii SEO stanowią tzw. anchory. Używane […]